XÁC THỰC TÀI KHOẢN TRÊN CÁC NỀN TẢNG MẠNG XÃ HỘI THEO NGHỊ ĐỊNH 147/2024/NĐ-CP

Sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng mạng xã hội hiện nay đã mở ra không gian kết nối và giao lưu không biên giới. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng tạo ra thách thức cho các nhà chức trách, trong việc tìm ra phương án hài hòa các biện pháp để người dùng những nền tảng này tuân thủ quy định của mỗi nước. Tại Việt Nam, để bảo đảm an ninh thông tin và quyền lợi của người sử dụng trong nước, Nghị định 147/2024/NĐ-CP đã ban hành những quy định cụ thể về việc xác thực tài khoản trên các nền tảng này.

 Những quy định này không chỉ hướng tới việc quản lý hiệu quả các hoạt động trực tuyến mà còn đặt ra yêu cầu chặt chẽ về lưu trữ, xác thực thông tin, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới. Bài viết sẽ tìm hiểu những đối tượng bắt buộc xác thực tài khoản trên các nền tảng mạng xã hội và hậu quả pháp lý khi không thực hiện theo quy định mới này. 

1. Đối tượng phải thực hiện việc xác thực tài khoản

Theo khoản 1 Điều 23 Nghị định 147/2024/NĐ-CP quy định: 

 

“Các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài khi cung cấp thông tin xuyên biên giới cho người sử dụng dịch vụ tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định của Nghị định này và các quy định của pháp luật liên quan của Việt Nam.”
Điều này có nghĩa là mọi doanh nghiệp, dù không đặt trụ sở tại Việt Nam nhưng cung cấp dịch vụ xuyên biên giới cho người dùng tại đây, đều phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan của Việt Nam.
Ngày nay, rất nhiều mạng xã hội phổ biến hiện thuộc sở hữu của các tập đoàn đa quốc gia, hoạt động xuyên biên giới tới người dùng Việt Nam. Những tập đoàn này không chỉ phải đảm bảo việc cung cấp dịch vụ phù hợp với nhu cầu người dùng mà còn cần thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ pháp lý theo quy định tại Nghị định 147/2024/NĐ-CP.
Căn cứ khoản 3 Điều 23 Nghị định này quy định: 
“Chỉ những tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp thông tin xuyên biên giới vào Việt Nam có sử dụng dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam hoặc có tổng số lượt truy cập từ Việt Nam (total visits) thường xuyên trong 01 tháng (số liệu thống kê trung bình trong thời gian 06 tháng liên tục) từ 100.000 (một trăm nghìn) lượt trở lên có trách nhiệm như sau:
a) Thông báo thông tin liên hệ cho Bộ Thông tin và Truyền thông (Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử) theo quy định tại khoản 4 Điều này trong thời gian 60 ngày kể từ thời điểm có sử dụng dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam hoặc đáp ứng số lượng người truy cập theo quy định tại khoản 3 Điều này; 
đ) Lưu trữ thông tin của người sử dụng dịch vụ từ Việt Nam khi đăng ký tài khoản mạng xã hội, bao gồm: Họ và tên, ngày tháng năm sinh, số điện thoại di động tại Việt Nam (hoặc số định danh cá nhân); trường hợp người sử dụng dịch vụ mạng xã hội là trẻ em (dưới 16 tuổi) thì cha, mẹ hoặc người giám hộ theo pháp luật dân sự của trẻ em đăng ký tài khoản bằng thông tin của cha, mẹ hoặc người giám hộ theo pháp luật dân sự của trẻ em và có trách nhiệm giám sát, quản lý nội dung trẻ em truy cập, đăng tải và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội;
e) Thực hiện xác thực tài khoản của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội bằng số điện thoại di động tại Việt Nam. Chỉ trong trường hợp người sử dụng xác nhận không có số điện thoại di động tại Việt Nam, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp dịch vụ mạng xã hội thực hiện xác thực tài khoản bằng số định danh cá nhân theo quy định của pháp luật về định danh và xác thực điện tử.
Trường hợp người sử dụng dịch vụ mạng xã hội sử dụng tính năng livestream với mục đích thương mại, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp dịch vụ mạng xã hội thực hiện xác thực tài khoản bằng số định danh cá nhân theo quy định của pháp luật về định danh và xác thực điện tử.
Bảo đảm chỉ những tài khoản đã xác thực mới được đăng tải thông tin (viết bài, bình luận, livestream) và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội;
o) Tuân thủ quy định tại điểm c khoản 6 Điều 24 Nghị định này khi cung cấp dịch vụ mạng xã hội;
Chỉ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp thông tin xuyên biên giới cho người sử dụng dịch vụ tại Việt Nam đã thông báo thông tin liên hệ cho Bộ Thông tin và Truyền thông mới được cung cấp tính năng livestream hoặc cung cấp các hoạt động có phát sinh doanh thu dưới mọi hình thức;”
Có thể thấy, những tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp thông tin xuyên biên giới vào Việt Nam như Facebook, Instagram, YouTube, TikTok, Threads,… có sử dụng dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam hoặc có tổng số lượt truy cập từ Việt Nam (total visits) thường xuyên trong 01 tháng (số liệu thống kê trung bình trong thời gian 06 tháng liên tục) từ 100.000 (một trăm nghìn) lượt trở lên phải có trách nhiệm: 
  • Thông báo thông tin liên hệ cho Bộ Thông tin và Truyền thông; 
  • Lưu trữ thông tin của người sử dụng dịch vụ từ Việt Nam khi đăng ký tài khoản mạng xã hội; 
  • Thực hiện xác thực tài khoản của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội bằng số điện thoại di động tại Việt Nam hoặc bằng số định danh cá nhân.

2. Thủ tục, thời gian xác thực

Theo quy định tại khoản 10 Điều 82 Nghị định này:

“10. Trong vòng 90 ngày kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài cung cấp thông tin xuyên biên giới vào Việt Nam và tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội trong nước thực hiện xác thực những tài khoản đang hoạt động của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội theo quy định tại điểm e khoản 3 Điều 23 và điểm b khoản 3 Điều 27 Nghị định này.”

Như vậy, trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày 25/12/2024 (thời điểm Nghị định 147/2024/NĐ-CP có hiệu lực), các trang mạng xã hội sẽ yêu cầu người dùng thực hiện xác thực. Việc xác thực sẽ được thực hiện thông qua số điện thoại di động tại Việt Nam hoặc số định danh cá nhân của người dùng. Riêng đối với nhu cầu sử dụng các fanpage hoặc các tài khoản để livestream với mục đích bán hàng thì các tài khoản này phải được xác thực bằng số định danh cá nhân, không được xác thực bằng số điện thoại. Với những tài khoản không hoàn tất thủ tục xác thực, tức là không có thông tin xác thực hợp lệ, người dùng sẽ không được phép thực hiện các hoạt động như đăng tải nội dung, viết bình luận hoặc tham gia vào các hoạt động tương tác trên các nền tảng xã hội. 
Nhìn chung, quy định yêu cầu xác thực người dùng trên các nền tảng mạng xã hội thông qua số điện thoại di động hoặc giấy tờ tùy thân được coi là một giải pháp hợp lý và phù hợp với tình hình thực tế tại Việt Nam. Điều này xuất phát từ việc 100% công dân Việt Nam hiện nay đã sở hữu mã số định danh cá nhân hoặc căn cước công dân gắn chip, giúp dễ dàng xác minh thông tin cá nhân. Đồng thời, xu hướng ngày càng tăng người sử dụng các ứng dụng trên điện thoại di động tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai xác thực thông qua số điện thoại di động. Bên cạnh đó, sự nỗ lực trong việc chuẩn hóa và định danh điện tử thông qua việc xác thực thông tin thuê bao cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tình trạng tài khoản ảo, SIM rác hay SIM không chính chủ, vốn là những vấn đề gây ảnh hưởng tiêu cực đến an toàn thông tin và trật tự mạng xã hội. 
Việc triển khai các quy định về xác thực tài khoản theo Nghị định 147/2024/NĐ-CP đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thiết lập môi trường mạng an toàn tại Việt Nam. Những yêu cầu chặt chẽ về lưu trữ và xác thực thông tin không chỉ nâng cao trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới mà còn đảm bảo quyền lợi của người dùng, đặc biệt trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Điều này đòi hỏi các bên liên quan, từ nhà cung cấp đến người sử dụng, cần chủ động tuân thủ và thích ứng để hướng đến sự phát triển bền vững và an toàn trong không gian số.